Na ruim 100 uur lang meer dan 40 kopstukken uit de politiek en de financiele
sector te hebben verhoord, presenteerde de Comissie De Wit vandaag haar
eindrapport.

Al met al zijn de conclusies van de commissie een beetje dubbel: aan de ene
kant wordt de daadkracht van het optreden van toenmalig Minister Bos
geprezen. Maar aan de andere kant, vindt De Wit dat het allemaal een stuk
democratischer had gemoeten. Bovendien zagen we de kredietcrisis niet goed
aankomen en waren we er niet goed op voorbereid.

De belangrijkste vragen waarop de Commissie een antwoord probeert te geven
zijn:

Is er te veel betaald voor de nationalisatie van ABN Amro?

Op 4 oktober 2008 kocht de overheid ABN Amro Nederland en de
verzekeringsactiviteiten van Fortis voor 16,8 miljard euro. Maar door
allerlei tegenvallers liep de rekening uiteindelijk op tot maar liefst 32
miljard. De commissie concludeert dat de Nederlandse overheid en de centrale
bank te laat handelden en dat de prijs die we betaald hebben voor de
nationalisatie niet in verhouding stond tot de waarde van de bank. Simpel
gezegd: er is te veel betaald voor de ABN Amro.

Zowel voormalig minister van Financiën Wouter Bos als de toenmalige president
van De Nederlandsche Bank Nout Wellink benadrukten in hun verhoren dat ze
niet zo zeer een bank wilden redden, maar dat het hele financiële stelsel op
het spel stond. Dat vindt de commissie ook. Als je het redden van ABN Amro
in die context ziet, kun je niet zeggen dat er te veel is betaald.

Is de spaarder te veel in de watten gelegd?

Tijdens de kredietcrisis werd het depositogarantiestelsel tijdelijk verhoogd
van 40.000 naar 100.000 euro. Die verhoging was toen goed om de rust onder
de Nederlandse spaarder te bewaren. Maar nu is het onderhand wel tijd om de
hoogte van het gegarandeerde spaargeld te verlagen naar 50.000 euro vindt De
Wit.

Heeft het toezicht gefaald?

Het ministerie van Financiën en DNB waren niet goed voorbereid op een crisis
van deze omvang. Er is te weinig gelet op systeemrisico’s. Bovendien zijn
veel van de problemen waarin Fortis terechtkwam te wijten aan de overname
van ABN Amro in 2007. Achteraf bezien, had DNB en de Minister van Financiën
daar geen toestemming voor moeten geven. Of we nu wel goed zijn voorbereid
op een grote crisis, laat De Wit in het midden.

Is de Tweede Kamer wel genoeg geïnformeerd?

Daar is De Wit duidelijk over: “de Tweede Kamer stond tijdens de crisis buiten
spel”, zei hij bij de presentatie van zijn conclusies. De Kamer is vaak
achteraf geïnformeerd over bijvoorbeeld de nationalisatie van ABN Amro. De
commissie vindt dat onterecht en beveelt aan om een protocol te maken dat
toeziet op het tijdig informeren van de Kamer. Wel merkt De Wit op dat de
Kamer zelf wel alerter had kunnen zijn, maar het had allemaal veel
democratischer gekund.

Het volledige rapport van de commissie is hier
te vinden.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl